Ararad Daily Newspaper
No Result
View All Result
Download PDF
  • Գլխաւոր Լուրեր
  • Հայաստան
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Գաղութային
  • Խմբագրական
  • Յօդուածներ
  • Այլազան
    • Մշակութային
    • Տնտեսական
    • Գիտական
    • Մարզական
    • Յայտարարութիւններ
Ararad Daily Newspaper
  • Գլխաւոր Լուրեր
  • Հայաստան
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Գաղութային
  • Խմբագրական
  • Յօդուածներ
  • Այլազան
    • Մշակութային
    • Տնտեսական
    • Գիտական
    • Մարզական
    • Յայտարարութիւններ
No Result
View All Result
Ararad Daily Newspaper
No Result
View All Result

ԳՐԻՉԴ ԴԱԼԱՐ…

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ

May 24, 2025
in Յօդուածներ
0
ԳՐԻՉԴ ԴԱԼԱՐ…

 

Հայերս ունինք շատ հին ու շատ ազնիւ ասոյթ մը՝ գրիչդ դալար, որ կը կիրարկենք ամէն անգամ, որ դէմ-յանդիման գտնուինք յաջող գրութեան մը հեղինակին: Այդ մաղթանքը կրնայ տեղի ունենալ անձնական  մտերմիկ  հանդիպումի մը  կամ հրապարակային   բազմամարդ հանդիսութեան մը ընթացքին՝ բանախօսի մը կողմէ:

Տրուած ըլլալով, որ դալար կը նշանակէ կանաչ, ապա հարց կը ծագի, թէ կանաչ գոյնը ի՞նչ առնչութիւն կրնայ ունենալ տուեալ երկին յաջողութեան հետ:

Ինչո՞ւ կանաչ  եւ ոչ այլ գոյնի գրիչ մը, եւ վերջապէս գոյնը ի՞նչ դերակատարութիւն կրնայ ունենալ տուեալ գրութեան եւ անոր գտած յաջողութեան մէջ:

*   *   *

Վերոբերեալ հարցերուն պատասխանելու համար մենք պարտինք երթալ  պատմութեան անյիշելի  խորերը, երբ առաջին անգամ ըլլալով մարդ արարածը Եփրատի ափին բուսած եղէգէն կտրեց ու ձեւաւորեց  գրիչ մը եւ անով իր միտքերը արձանագրեց թաց աւազին կամ փափուկ կաւին վրայ, որով շատ հարուստ են Եփրատի ափերը եւ որոնք եղան իր առաջին գրադաշտերը:

Եւ հազարամեակներու բանաւոր կիրարկումէն ետք ծնունդ առաւ առաջին գրաւոր խօսքը. զի բանն այնու եղեւ գիր:

Բանական էակի մեծագոյն իրագործումն էր այս:\

Այնուհետեւ այդ  գրիչը ձեւեր փոխեց, ձեւեր փոխեց գրադաշտն ալ: Եղէգը դարձաւ ոսկոր, գրադաշտը դարձաւ մոմ, ոսկորը դարձաւ մետաղ, գրադաշտը դարձաւ աւելի կարծր՝ չոր կաւ կամ մինչեւ իսկ ժայռ, որուն վրայ այլեւս չէին գրեր, այլ ուղղակի կը քերէին, կը փորագրէին զանոնք՝ ստանալու համար  գրային  պատկերներ:

Ժամանակի   թաւալումին հետ յառաջացան նոր գրադաշտեր՝ փայտը, մագաղաթը, պապիրոսը, եւ նոր գրիչներ, որոնց մէջ իր ուրոյն տեղը ունի սագի փետուրը[1], որ  մինչ այդ եղածներուն մէջ ամենայարմարն էր՝  յատկապէս մելանով գրելու համար.  ան մինչեւ այսօր ալ խորհրդանշաբար կը պահուի, երբ վաղուց գործածութեան մէջ մտած են մետաղեայ այլազան գրչածայրեր՝ իրենց  գրչակոթերով:

Այս բոլորին մէջ  եւ անոնց զուգահեռ, եղէգը պահպանեց իր գործածութիւնը մինչեւ Միջին դարերու աւարտը, ըսենք՝ 13-14-րդ դարերը:

Իսկ  դալար եղէգով բանաձեւուած մաղթանքը՝ իբրեւ խորհրդանիշ, շարունակեց ուղղուիլ բոլոր տեսակի գրիչներուն՝ անոնք ըլլան ոսկոր, մետաղ, վրձին, փետուր եւ…  համակարգիչ. յիշենք թէկուզ Դանիէլ Վարուժանի «Ձօն»-ը.

Եղէգնեայ գրչով երգեցի փառքեր,

-Քեզի ընծա՜յ, իմ հայրենիք…

                Երբ Վարուժան կը գրէր այս տողերը, եղէգնեայ գրիչները բազմաթիւ դարերէ ի վեր դադրած էին գործածուելէ, սակայն անոր խորհուրդը  կը պահպանուէր, եւ ըսելու պէտք չկայ՝ որ ան շատ երկար պիտի պահպանուի տակաւին:

Իսկ ինչո՞ւ դալար…

Դալարութիւնը կեանքի, կենսունակութեան խորհրդանիշ է. որեւէ բոյս, եղէգը իր կարգին, ողջ է ու կ’ապրի այնքան ատեն որ… դալար է. ան կը մեռնի ու կը փճանայ, երբ չորնայ: Մեր նախնիները վստահաբար չորցուած եղէգէ կը կտրէին իրենց գրիչը, ինչ որ շատ աւելի տոկուն է, բայց հայը անոր  դալարութիւն կը մաղթէ խորհրդանշաբար. այստեղ դալար գոյնը կը նոյնանայ տուեալ գրիչով արտադրուող երկերու  յաջողութեամբ եւ այդ գրիչը բռնող արուեստագէտին՝   երկարակեցութեան մաղթանքով:

 

[1]  Ֆրանսերէն plume,  անգլերէն  pen  ,  իտալերէն  penna  բառերը, որոնք ներկայիս «գրիչ» կը նշանակեն, ծագումով  «փետուր» կը նշանակէին:

Share63Tweet40
Previous Post

ՊԵՂԵԼՈՎ «ԱՐԱՐԱՏ»-Ի ՀԻՆ ՀԱՒԱՔԱԾՈՆԵՐԸ – 32  (55 տարի առաջ՝ այսօր)

Next Post

Ս.Դ.Հ.Կ. – ԿԻՊՐՈՍ ԴԱՇՏԱԳՆԱՑՈՒԹԻՒՆ ԴԷՊԻ ԳՈՌՆՈՍ

Next Post
Ս.Դ.Հ.Կ. – ԿԻՊՐՈՍ  ԴԱՇՏԱԳՆԱՑՈՒԹԻՒՆ ԴԷՊԻ ԳՈՌՆՈՍ

Ս.Դ.Հ.Կ. - ԿԻՊՐՈՍ ԴԱՇՏԱԳՆԱՑՈՒԹԻՒՆ ԴԷՊԻ ԳՈՌՆՈՍ

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

  • Home
  • About Us
  • Donate
  • Contact Us

© 2022 Ararad Daily (Արարատ Օրաթերթ), Member of the Social Democrat Hunchak Party.

No Result
View All Result
  • Գլխաւոր Լուրեր
  • Հայաստան
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Գաղութային
  • Խմբագրական
  • Յօդուածներ
  • Այլազան
    • Մշակութային
    • Տնտեսական
    • Գիտական
    • Մարզական
    • Յայտարարութիւններ

© 2022 Ararad Daily (Արարատ Օրաթերթ), Member of the Social Democrat Hunchak Party.