Անհերքելի իրողութիւն է, որ իր երկիրը սիրող մարդկանց ուսերով է պահւում հայրենիքը, անկախ նրանից հայրենիքում է ապրում ու գործում, թէ նրա սահմաններից դուրս: Խօսքս սփիւռքահայ մշակոյթի ականաւոր գործիչ, գրականագէտ-մատենագէտ, հրապարակագիր ու բարերար Յովսէփ Նալպանտեանի մասին է:
Նրա մշակութային բեղուն գործունէութեան բաւականաչափ անկախութիւնը յուսադրող է ժողովրդական երկրում ապրելու համար: Նրա անվերջ առճակատումը անարդար երեւոյթների դէմ անկասկած իր ծիլերն է տալու մատաղ սերունդների հոգիներում: Նրա անհաւանական թուացող ահռելի աշխատութիւնների համար շնորհակալ են (եղել) լինելու շատ շատերը եւ երախտապարտ՝ անշահախնդիր օգնելու եւ ծառայելու իր հայրենիքին:
Յովսէփ Նալպանտեանի ազգանուէր, խելացի եւ համարձակ քայլերը խօսում են այն մասին, որ քանի դեռ ապրում ու գործում են այսպիսի տեսակի անհատներ այդ ազգը յարատեւելու է, անկասկած:
Այս տարուան Հոկտեմբեր 4-ին, Երեւանի Ա. Իսահակեան գրադարանում տեղի ունեցաւ Յովսէփ Նալպանտեանի չորս գրքերի շնորհահանդէսը: Ներկայ էի, եւ ականատես եմ եղել բարձրամակարդակ այդ շնորհահանդէսին: Աւելի քան եօթանասուն հոգի վայելեցին հայ գրքի ծնունդը, ըմբոշխնեցին վաստակաշատ մասնագէտների խօսքն ու գնահատականը, մեծապէս գոհ ենք:
Չորս գիրքերը հետեւեալներն էին. «Կեանքի շարունակուող շաւիղներ» 2 հատոր, հրապարակագրութիւն: «Սփիւռքահայ գրող-հրատարակիչներ» եւ «Հայկական բառարաններ» 2 հատոր մատենագիտութիւն:
Նոյն օրը նշուեց Յովսէփ Նալպանտեանի հրատարակած 100 գրքերի յոբելեանը։ Կարո՞ղ էք պատկերացնել 24 տարի եւ մի քանի ամսում, մի անձ հրատարակի 100 հատոր գիրք, բազում ֆիզիքական եւ նիւթական զոհողութիւնների գնով: Մեզի յայտնի չէ, թէ Հայաստանի հողի վրայ ապրող ոեւէ մասնագէտ անձ այսպիսի (գուցէ յիսուն գիրք) հսկայ իրագործում իրականացրած լինի, իր անձնական գումարներով… իսկապէս անհաւատալի է, մանաւանդ մեր չկարդացող դարում:
«Յովսէփ եւ Գարոլին Նալպանտեան» մատենաշարը ստեղծուել է 4 Սեպտեմբեր 2005-ին: Մինչեւ մատենաշար հիմնելը Յ. Նալպանտեանը իր հեղինակած, նշանաւոր «Լոյս»ի հատորները հրատարակել է 11 անգամ։ Ուրեմն մատենաշարով այս տարի, Հոկտտեմբերի 4-ին, նոր գիրքով որ կը կրէ 89-րդ թիւը, հրատարակած կը լինի 100 գիրք:
Ասել են. «Գրքերը լուսաւորում են հոգին, ոգեշնչում ու զօրացնում են մարդուն, նրա մէջ առաջացնում են լաւագոյն ձգտումներ, սրում են նրա միտքը եւ մեղմացնում սիրտը»: Այո՛, կրկին կարդացէք:
Այստեղ նշում ենք մատենաշարի վերջին 10 գիրքերի եւ հեղինակների անունները, բոլորը տպագրուել են Երեւանում:
1- Վան Եղիազարեան, Հայագիտական ուսումնասիրութիւններ, հատոր Ե., 120 էջ:
2- Վեռլէն, Ռեմբօ, Ընտրանի, թարգմանեց Հենրիկ Բախչինեան, 232 էջ:
3- Հենրիկ Բախչինեան, Գրիգորիս Աղթամարցու բանաստեղծական ժառանգութիւնը, 264 էջ:
4- Պիոն Յակոբեան, Անահիտ Յակոբեան, Խաչատուր Աբովեանի կեանքի ու գործունէութեան տարեգրութիւն, 946 էջ:
5- Լիլիթ Նազարեան, Աֆորիզմներ, 160 էջ:
6- Ֆելիքս Մովսիսեան, Մասոնութիւնը հայոց մէջ, 688 էջ:
7- Անի Մանգասարեան, Անիի նօթատետրը. Պատերազմը հնարաւոր չէ յօրինել, երկլեզու, 112 էջ:
8- Ասատուր Փաշայեան, Օտարազգի հայագէտներ, 684 էջ:
9- Ս. Զօրեանի տուն թանգարան, Ստեփան Զօրեանը ժամանակակիցների յուշերում, 200 էջ:
10- Յովսէփ Նալպանտեան, Հայկական բառարաններ. մատենագիտութիւն, 248 էջ: Աւելի քան 1030 բառարանների մանրամասներ, հիանալի եւ իւրայատուկ գիրք:
Գրքերը, ընդհանրապէս, տպագրուել են 100-ից 200 օրինակով:
Երբ գրում էինք այս յօդուածը, իմացանք որ արդէն մատենաշարով տպագրւում է նոր գրականագիտական գիրք, թիւ 101-ը:
Յովսէփ Նալպանտեանի հրատարակած բոլոր գրքերի էջերու թիւն է 28.130 էջ: Իսկ բոլոր գրքերի տպաքանակը՝ 44.290 է: Նա վերջին աւելի քանի 24 տարիներում նուիրել է մօտ 17 հազար գիրք: Նրա անունով Հայաստանում գործում է երեք գրադարաններ:
Յովսէփ Նալպանտեան բացառիկ աշխատասէր մասնագէտ, բացառիկ հայ մշակոյթի նուիրեալ, բացառիկ լեզուասէր եւ հայրենասէր, բացառիկ գրքի նուիրատու, բացառիկ գրքի «խենթ»:
Վերջում որպէս երախտագիտութիւն, երկու տուն եմ նուիրում.
Վարձքդ մեծ հայ, Առ Աստուած թող լինի
Նուիրումդ մի խաչ դու խոնջ ուխտաւոր,
Երբեք, երբեք հոգումդ ցաւ չլինի,
Դու, ուսուցիչ, բարերար մեր կամաւոր:
Հարիւր ու մէկ գրքերդ հանց դպիրներ,
Քարոզիչներ, որ հայը միշտ հայ մնայ,
Էութիւնդ միշտ քո ազգին անձնուէր,
Սերունդների պատմութեան մէջ կը մնայ:
Լաւագոյն եւ ջերմ մաղթանքներով:
ԺԱՆՆԱ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ
(Բանաստեղծուհի, մանկագիր, մանկավարժ)
«Պայքար»էն արտատպուած
Երեւան
