ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ՝ ԱՅՍՕՐ

 

12 Սեպտեմբեր 2024: Տարուան 256-րդ օրն է (նահանջ տարի)։

2024-ի աւարտին կը մնայ 110 օր։

 

Դէպքեր – Տօներ

1683 – Տեղի ունեցաւ Վիեննայի ճակատամարտը:

1953 – Նիքիթա Խրուշչով կ’ընտրուի Խորհրդային միութեան Կոմունիստական կուսակցութեան առաջին քարտուղար:

1980 – Ահմետ Քենան Էվրեն ռազմական յեղաշրջում կը կատարէ Թուրքիոյ մէջ:

 

Ծնունդներ

1940 – Լինտա Կրէյ, ամերիկացի դերասանուհի, բեմադրիչ եւ ֆիլմարտադրիչ: Իր լաւագոյն դերը Սուէ Էլըն Եուինկն է, յայտնի՝ պատկերասփիւռային «Տալլաս» շարքով, ուր վաստակած է «Ոսկէ Կլոպուս» եւ «Էմմի» մրցանակները։

1897 – Իրըն Քիւրի, ֆրանսացի բնագէտ, աստղագէտ։ Ամուսինին՝ Ֆրետերիք Քիւրիի հետ յայտնագործած է արհեստական ռատիոաքթիվութեան երեւոյթը: 1935 թուականին արժանացած է Նոպէլեան մրցանակի։

1944 – Պէրի Էօժէն Քարթըր, առաւել յայտնի է որպէս Պէրի Ուայթ, 20-րդ դարու ամենայայտնի եւ նշանաւոր ամերիկացի երգիչներէն մին։

1960 – Պարհամ Ահմետ Սալեհ, քիւրտ եւ իրաքցի քաղաքական գործիչ։ Իրաքի ութերորդ նախագահը։

1949 – Սամուէլ Սեւատա, հայ գեղանկարիչ, լուսանկարիչ, բանաստեղծ, Հայաստանի արուեստի վաստակաւոր գործիչ։

1892 – Վահրամ Փափազեան, հայ թեթեւաթլեթ, մասնակցած է 1912 թուականի Ամառնային ողիմպիական խաղերուն տղամարդոց 800 մ եւ 1500 մ վազքին։ Փափազեանը եւ Մկրտիչ Մկրեանը դարձան առաջին հայ մարզիկները, որոնք մասնակցած են Ողիմպիական խաղերուն, որպէս Օսմանեան կայսրութեան միակ ներկայացուցիչները յոյն Ալեքօ Մոլոսի հետ։

1992 – Եուսուֆ Օլայտան Օտուպանճօ, նիճերիացի ֆութպոլիստ, «Փիւնիկ» ֆութպոլային ակումբի յարձակող։

1960 – Մարվիս Ֆրէյզըր, ամերիկացի արհեստավարժ բռնցքամարտիկ, ծանր քաշային կարգի ներկայացուցիչ։ ԱՄՆ-ի 1980 թուականի սիրողական ախոյեան։

 

Մահեր

1932 – Յովհաննէս Աբգարի Ադամեան, հայ ճարտարագէտ եւ գիւտարար, գունաւոր հեռուստատեսութեան հիմնադիրներէն մին Պատկերասփիւռի եւ լուսահեռագրման բնագաւառներուն մէջ աւելի քան 20 գիւտերու հեղինակ։

1938 – Գրիգոլ (Գրիգոր) Ֆիլիմոնի Ծերեթելի, վրացի եւ խորհրդային բանասէր, հելլենագէտ, դասական բանասիրութեան հիմնադիր, Թիֆլիսի պետական ​​համալսարանի գրադարանի հիմնադիր։

1908 – Մուրացան (Գրիգոր Տէր Յովհաննիսեան) հայ գրող, «Գէորգ Մարզպետունի», «Առաքեալը», «Անդրիաս Երէց», «Անմեղ Զրոյցներ», «Խորհրդաւոր Միանձնուհի», «Նոյի Ագռաւը» երկերուն հեղինակը: