ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԴ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹԵԱՆ «ԱՐԵԳ» ՊԱՐԱԽՈՒՄԲԸ
ՎԵՐԱԾՆԱՒ ՓԻՒՆԻԿԻ ՆՄԱՆ
Շատ հին ժամանակներէ ի վեր պարը եղած է ազգի մը մշակոյթի անբաժան մասը: Ան եղած է ժողովուրդի կեանքին մէկ մասը: Ամէն առիթ ունեցած է իր արտայայտութեան ձեւը, որուն ամենակարեւորը եղած է պարը: Աստուծոյ գոհաբանութիւնը, սէրը, մահը, պատերազմը, հարսանիքը, հողագործութիւնը, ձկնորսութիւնը, հովիւները եւ բոլոր կեանքի մաս դարձած հանդէսներ ու արհեստներ ունեցած են իրենց պարը: Հայ ազգը, որպէս Արեւելքի ամենահին ցեղերէն մէկը, ունեցած է իր ուրոյն պարերը, որոնք միչեւ այսօր կը դիւթեն ամէն հանդիսատես, ամէն մշակութասէր մարդ: Կը հմայեն շարժուձեւերու պարզութեամբ, խորութեամբ եւ իմաստով: Ամէն առիթ ունի իրեն յատուկ շարժուձեւերը, տղոց խրոխտ, կիներու նազելաճեմ շարժումները, ոտքի շարժումներու կշռոյթը: Պարը հաւասարակշռութեան ուղերձ մըն է ուղղուած արարիչէն իր էակներուն: Ձեւերով հայկական պարը կարծէք աստուածային նամակ մը ունի տալիք մեզի, որ կու գայ դարերու խորերէն: Հայ մշակը պահած է իր ցեղային աւանդութիւնները հայկական պարի, երգի եւ ասոյթի միջոցով: Պարը մեզի տուած է ապրելու վայելքը մեր նախնիներուն նման: Հայկական պարը իր բարդ շարժուձեւերով կը համարուի ամենակատարելագործուածը միջազգային պարերու մշակոյթին մէջ: Իւրաքանչիւր շարժում ունի իր ծիսական իմաստը, որովհետւ ան ժամանակին եղած է փառք տալու ծէսի մէկ կարեւոր մասը: Մարդը իր Արարիչին հետ խօսած է պարի լեզուով: Արեւելքի հին ժողովուրդներ, որոնցմէ մէկն է հայ ժողովուրդը, իրենց պարով գոհութիւն տուած են Արարիչի պարգեւած առատ բեռքի, կեանքի համար:
Լիբանանի տագնապալի իրականութեան մէջ, երկրին մէջ տիրող երեք տարուան քաոսէն ետք, տնտեսական տագնապի եւ Գորոնա ժահրի համաճարակի պատճառներով, Նոր Սերունդ Մշակութային Միութեան «Արեգ» պարախումբը դադրեցուց իր փորձերը: Սակայն, հայը զէնքերը վար դնել չի գիտեր: Այս է իր դարերու արհաւիրքին դիմաց դիմանալու գաղտնիքը: «Արեգ»ն ալ փիւնիկ թռչունի նման վերապրեցաւ եւ 2022 թուականի Հոկտեմբերին վերսկսաւ իր փորձերը: Իսկ 19 Մայիսէն 21 Մայիս 2023-ի միջեւ հայ եւ օտար հանդիսատեսը վայելեց «Արեգ»ի ելոյթը: Պարախումբի ծրագիրը կ’ընդգրկէր 14 պար: Մեծերու խումբը մեզ հմայեց իր «Ով հայոց Աշխարհ», «Քոչարի», «Լիբանանեան տապքէ», յունական, ռուսական եւ «Կանչում են» խմբային պարերով: Իսկ այս ելոյթին մէջ մասնաւորապէս փայլեցան մենակատարներ Տալիտա Սալպաշեան, Կասիա Նորշահեան, Ճեսի Ճիկերեան եւ Կալիա Նորշահեան: Անոնք իրենց գեղեցիկ մենակատարութեամբ հմայեցին հանդիսատեսը եւ փաստեցին, որ հայ պարը չի մեռնիր, երբ այս մակարդակի սիրողներ ունին: Պարը սէր կը պահանջէ: Իսկ լաւ պարելը՝ աւելի մեծ սէր: Այդ աղջիկները ունէին այդ մեծ սէրը, որ իրենց մէջ դրոշմուած էր մանկութենէն: Պարուսոյց Գարլօ Մթրըպեանի գերազանց մենակատարութիւնը «Շալախօ» պարին մէջ հմայիչ էր: Պարմանուհիներն ալ ներկայացուցին «Կարմիր Նուռ» եւ իտալական «Պելլա չաօ» պարերը: Իսկ փոքրիկներ փայլեցան «Պայլա» եւ «Հայեր Ջան» պարերով:
Վարձքերնիդ կատար, սիրելի պարուսոյցներ Գարլօ Մթրըպեան եւ Գոհար Տէմիրճեան Գասպարեան: Ի պատիւ ձեզի հայկական պարը վերադարձաւ մեզի՝ հանդիսատեսին: Դուք ցոյց տուիք արուեստի մեծ թռիչք այս դժուար պայմաններուն մէջ:
Գնահատանքի յատուկ խօսք Նոր Սերունդ Մշակութային Միութեան ազնիւ եւ պարտաճանաչ վարչականներուն եւ ատենապետուhի տիկին Անի Եփրեմեանին: Ձեր ճիգը տուաւ իր պտուղները: Դուք ցանեցիք բարի գործը եւ հնձեցիք գեղեցիկ արդիւնք: Պատիւ ձեզի, հայկական մշակոյթի մեհեանի համեստ քրմուհիներ:
Վ. ԹՈՍՈՒՆԵԱՆ
