ԳԻՏԱԿԱՆ

 

ԼԻԲԱՆԱՑԻ ՄԵԾ ԵՐԱԺԻՇՏ

ԽՄԲԱՎԱՐ ԵՒ ՅՕՐԻՆՈՂ`

ԷԼԻԱՍ ՌԱՀՊԱՆԻ (1938-2021)

Էլիաս Ռահպանի կը պատկանէր Ռահպանի նշանաւոր ընտանիքին: Եղբայրներունª Ասիի եւ Մանսուրի ու նշանաւոր երգչուհի Ֆէյրուզի հետ անոնք հաստատեցին Լիբանանի փառքը մանաւանդ 1970-ականներուն: Որպէս երաժիշտ, խմբավար եւ երգահան, իր կեանքի մինչեւ վերջին օրերը ան մնաց պատնէշի վրայ կատարելով իր մեծ գործը: Ան 2500 երգերու երաժշտութեան հեղինակն է, որոնցմէ 2000-ը` արաբերէն: 25 ժապաւէնի երաժշտութեան հեղինակն է, ինչպէս նաեւ պատկերասփիւռի շատ մը ժապաւէններու երաժշտութեան հեղինակն է: Հեղինակն է լիբանանցի երգչուհիներ Ֆէյրուզի եւ Սապահի երգերու երաժշտութեան: Ան մանաւանդ նշանաւոր կտորներ ունի դաշնամուրի համար:

Էլիաս Ռահպանի ծնաւ երաժշտասէր ընտանիքի մը յարկին տակ: Եղբայրներըª Ասին եւ Մանսուրը ու ինք կազմեցին նշանաւոր երաժշտական եռեակ մը, որ մեծ համբաւ բերաւ Լիբանանին, մանաւանդ Պաալպէքի փառատօնին եւ երաժշտախառն թաերախաղերու միջոցով: Ֆէյրուզ, Նասրի Շամսըտտին եւ այլ երգիչներ ամբողջացուցին փառքը այդ եռեակին իրենց հմայիչ ձայներով: Էլիաս հետեւեցաւ Լիբանանի Երաժշտութեան Ակադեմիային 1945-էն 1958: Ապաª Լիբանանի Պետական երաժշտանոցինª 1955-էն 1956: Եղբայրները մեծ դեր ունեցան իր յառաջընթացին մէջ, ֆրանսացի երաժշտութեան ուսուցիչներու ուսուցում ապահովելով երիտասարդ Էլիասին, մօտ տասը տարի: 1957-ին, երբ կը պատրաստուէր մեկնելու Մոսկուա իր դաշնամուրի արուեստը զարգացնելու համար, արկածի մը ենթարկուեցաւ ու աջ ձեռքը այլեւս չէր կրնար օգտագործել ու մնաց Պէյրութ եւ կեդրոնացաւ յօրինումի վրայ:

1958-ին, 20 տարեկան հասակին Բրիտանական ՙՊի.Պի.Սի.՚ կայանին համար պատրաստեց 40 երգերու երաժշտութիւնը: Նասրի Շամսըտտինի համար պատրաստեց քանի մը երգերու երաժշտութիւնը: Ապա ստանձնեց Լիբանանի ձայնասփիւռի ծրագիրներու տնօրէնի պաշտօնը, ուր հանդիպեցաւ իր կողակիցինª Նինա Խալիլին, որուն հետ մնաց մինչեւ իր կեանքին վերջը: Դարձաւ շատ մը երաժշտութիւն արձանագրող ընկերութիւններու խորհրդական: Լիբանանի ձայնասփիւռը ձգեց 1972-ին:

Ան երաժշտութիւն յօրինած է Ֆէյրուզի, Սապահի, Նասրի Շամսըտտինի, Ուատիհ Սաֆիի, Մըլհէմ Պարաքաթի, Մաժիտա Ռումիի, Մանուէլ Մենենկիչեանի, Սամի Քլարքի, Ժուլիա Պութրոսի եւ Փասքալ Սաքրի համար: Յօրինած է ՙՈւատի Շամսին՚, ՙՍաֆրըթ Ալ Ահլամ՚ եւ ՙԷլա՚ երաշտախառն թատրերգութիւններուն երաժշտութիւնը:

1996-ին հրատարակեց իր բանաստեղծական երկըª ՙՆաֆիզաթ Ալ Օմր՚ կամ ՙԿեանքի Պատուհանը՚: Իր երգերէն շատերը արժանացած են միջազգային գնահատանքի եւ պարգեւներու: Զաւակը Ղասսան կը շարունակէ հօր ժառանգը իր ինքնատիպ ձեւով, երգեր գրելով քաղաքացիին առօրեայ տառապանքին մասին:

Էլիաս Ռահպանի կը մնայ բոլոր ժամանակներու Լիբանանի ամենայաջող երաժիշտներէն մէկը, որուն համար սէրը ներկայացնելը երաժշտութեան միջոցով բարձրացաւ արուեստի բարձր մակարդակին: Վկայ իր ուրոյն արուեստը:

 

 

ՀՆԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ

ՁԻԹԱՊՏՈՒՂԻ ԱՌԱՋԻՆ ՑԱՆՔԸ

Թէլ Աւիւի համալսարանէն խումբ մը հետազօտողներ գտած են առաջին փաստը, թէ ձիթապտուղի ծառի ցանք կատարուած է Յորդանան գետի հովիտին մէջ 7000 տարի առաջ: Գիտնականները Յորդանան գետի Թէլ Զաֆ շրջանին մէջ գտած են հին ծառի ածխացած մնացորդը: Քննելէ ետք, հաստատուած է, որ այդ ածուխին կեանքը 7000 տարեկան է: Ուրեմն, Յորդանան գետի շրջանի բնակիչներ ցանած են այդ ծառը: Նկատի առնելով, որ ձիթապուղի ծառը ինքնիրեն չի բուսնիր Յորդանան գետի հովիտին մէջ, գիտնականները հասած են այն եզրակցութեան, որ ան ցանուած է:

 

 

ՙՍայընս Տէյլի՚

 

 

ԱՇԽԱՐՀԱԳՐՈՒԹԻՒՆ

ԱՇԽԱՐՀԱԳՐՈՒԹՒՆԸ ԱՆՓՈԽԱՐԻՆԵԼԻ՞ – ՃԺԸ. ՄԱՍ

ՊԱՂԵՍՏԻՆԻ ՈԴԻՍԱԿԱՆԸ

Պաղեստինցիներ շատ բան կորսնցուցին, երբ իրենց նեցուկ կանգնող արաբական աշխարհի երկիրներ սկսան մէկ առ մէկ ճանչնալ Իսրայէլի գոյութիւնը:

Օգտուելով ԱՄՆ-ի առաջնորդութեամբ միաբեւեռ համակարգի գոյութենէն, Իսրայէլ վարեց պաղեստինեան դիմադրութիւնը ճզմելու անսանձ քաղաքականութիւն: Արեւմուտքը չկրցաւ խաղալ իրաւարարի դերը, որովհետեւ միշտ մնաց Իսրայէլի շահերուն կողմնակալ: Ներկայիս, բազմաբեւեռ աշխարհը սկսած է երեւան գալ: Ի՞նչ պիտի փոխէ այս իրականութիւնը Միջին Արեւելքի ժողովուրդներու տառապանքին մէջ, յայտնի պիտի դառնայ երկու կամ երեք տարիէն: Այս այն ժամանակն է, որ բազմաբեւեռ աշխարհը պիտի պահանջէ հաստատուելու համար: Այդ բազմաբեւեռ կառոյցի թեւերէն մէկը Իրանն է, անդամ Միջին Արեւելքի ժողովուրդներու ընտանիքին: Չինաստանի կատարած վերջին քայլըª դիւանագիտական յարաբերութիւնը վերահաստատելու Իրանի եւ Սէուտական Արաբիոյ միջեւ, բաւական բան կրնայ փոխել: Այն տագնապները, որոնց պատճառը Իրան-Արաբական աշխարհ բախումն էր, ինչպէսª Եմէն, Իրաք, Լիբանան, Սուրիա եւ այլ երկիրներ, կրնան գտնել իրենց հանգրուանային լուծումը: Առաջին անգամ ըլլալով Արեւմուտքի թմբկահարած ՙԱրաբական աշխարհի թշնամի՚ լոզունգը Իրանի վրայէն կրնայ վերանալ: Շրջանի ժողովուրդներու համերաշխութիւնը պիտի բերէ իր բարիքները ուշ կամ կանուխ: Այս մերձեցումէն ամենամեծ վնասուողը Իսրայէլի պետութիւնն է: Ան որ ինքզինք կը ծախէր արաբներուն որպէս իրենց պաշտպան Իրանի ՙհրէշ՚ին դէմ, կորսնցուցած կ’երեւի իր զէնքերէն ամենակարեւորըª ՙբաժնէ որ տիրես՚ը: Ապագային մենք կրնանք տեսնել Արեւմուտքի հակահարուածը այս չինական նախաձեռնութեան, իր բոլոր բերելիք վտանգներով:

 

 

(Շարունակելի)

 

Աղբիւրª ՙGeopolitique Du Proche-Orient՚, Alexandre Defay, Imp. Point Delta

 

 

ՀՈԳԵԲԱՆՈՒԹԻՒՆ

ՀՈԳԵԲԱՆՈՒԹԻՒՆԸ ԱՐՈՒԵՍՏԻ ՄԷՋ

19-րդ դարուն սկսաւ հոգեբանութեան օգտագործումը արուեստի մէջ: Այսինքն նկարիչներ, գրողներ, քանդակագործներ եւ արուեստի մարզի մէջ արտադրողներ սկսան օգտագործել հոգեբանութիւնը որպէս կերպարի ստեղծումի, զարգացումի միջոց:    Ֆրանսացիներ Մարքիզ Տը Սատ, Ֆլոպէր, ռուս Տոսթոյեվսքի եւ շատ ուրիշ գրողներ այն արուեստի գործիչներն էին, որոնք օգտագործեցին մարդուն հոգեբանական աշխարհը իրենց կերպարները ստեղծելու համար:

Իրլանտացի մեծ գրող Լայըմ Օ’Ֆլահըրթի իր ՙՄարդորսը՚ պատմուածքին մէջ կը ներկայացնէ իրլանտական քաղաքացիական պատերազմը բրիտանացիներու համակիր եւ դէմ զանգուածներուն միջեւ: 1919-ի անկախութեան պատերազմը ճեղքեր գոյացուց իրլանտացի ազնիւ ժողովուրդի ընկերային համակարգին մէջ: Մարդիկ հոգեպէս ցնցուած էին: Գրողը կը նկարագրէ մայրաքաղաք Տապլինի մէջ թաղամաս մը, ուր գետին եզերքը գտնուող շէնքերուն վրայ երկու հակառակորդ կողմերու մարդորսներ կային, որոնք ըլլալով անդիմագիծ, մարդ որսալը ըրած էին իրենց գործը: Դիմացի կողմը գտնուողը չէին գիտեր թէ ով է… Կարեւորը այն էր, որ ան կը պատկանի հակառակորդ խումբին: Մարդիկ մոռցած իրենց մարդկային յատկանիշերը, դարձած էին մարդու կերպարանքով հրէշներ, ցեղախումբի անդամներ, որոնք պատրաստ էին ամէն վայրկեան կուլ տալու նոր զոհ մը: Եւ մարդորսը խաբեց դիմացի խումբին պատկանող մարդորսը ու զայն զգետնեց: Արարքը կատարելէն ետք ուզեց իմանալ թէ ո՞վ էր իր զոհը: Մեծ դժուարութեամբ հասաւ փողոց եւ դարձուց դիակը ու նայեցաւ իր զոհի դէմքին, որ իր եղբայրն էր…

 

 

Աղբիւրª The Encyclopedia of Psychology

 

 

ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ

ԱՐԵՒՄՏԵԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՈԴԻՍԱԿԱՆԸ

ՀԷ. – ՄԱՍ

Յարգելի ՙԱրարատ՚ի ընթերցող, այս թիւով մենք պիտի շարունակենք ներկայացնել ելքըª խուսափելու սիոնա-փանթուրքիստ սպառնալիքէն:

Նորագոյն փանթուրքիստ քարոզիչ Նիհալ Ատսըզ տակաւին երէկ էր որ կը գրէր թրքական մամուլին մէջ. ՙԹուրանականութիւնը մեզի համար սրբազնագոյն նպատակն է, քանի որ վեհ է եւ ազնուակա՜ն…եւ հրաշագործ արկածախնդրութիւն մը…: Զարմանահրաշ արկածախնդրութիւն մը չէ՞ր միթէ Իսրայէլի պետութեան հիմնումըª հրեաներուն կողմէ, արաբական հայրենիք դարձած հողերուն վրայ…: Երէկ (1939) հերթը Հաթայինն էր (Իսկէնտերուն), այսօրª Կիպրոսինն է, իսկ վաղը հերթը պիտի գայ Արեւմտեան Թրակիոյ եւ Քէրքուքի, եւ հետեւեալ օրն ալª Ատրպէյճանի եւ հուսկ ուրեմն աւելի անդիին…: Ասիկա հաստատ ճշմարտութիւն մըն է: Թող ոչ ոք իր գլուխը պահէ աւազին մէջ…՚:

Ուշագրաւ է այն, որ Նիհալ Ատսըզի կանխագուշակած Կիպրոսի կարգը եկաւ 1974-ին, որ 1990-ի Ծոցի տագնապին առիթով ալ սենարիոներ գրուեցան Քէրքուքի գրաւման շուրջ… (բնական է թրքական բանակին կողմէ) եւ այնª որ թուրք փանթուրքիստը իբրեւ ուսուցիչ նկատի ունի սիոնական պետութիւնըª արաբական Պաղեստինի հողերուն վրայ տարատնկուած…:

Ոչ միայն Փանթուրքիզմը, ալեւª սիոնիզմն ալ չէ հրաժարած իր ծաւալողական ծրագիրէն: Աշխարհակալական ախորժակներու մասին կը վկայէ սա փոքրածաւալ ծանուցումըª ամերիկեան ՙՆիւզ-Ուիք՚ շաբաթաթերթին մէջ. ՙԵրուսաղէմ Աշխարհի ապագայ մայրաքաղաքը՚, ըստ Աւետարան Երեմիոյ, Գլ.3 համարª 17, Աւետարան Զաքարիոյ, Գլ.8, համարª 20-23, Գլ.14՚:

 

(Շարունակելի)

 

Աղբիւրª ՙՍիոնիզմի եւ Բանթուրքիզմի Առնչութիւնները՚, Մեթր Գ. Տէրտէրեան, 1990

 

 

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹԻՒՆ

ԽՈԿՈՒՄԻՆ ՕԳՈՒՏՆԵՐԸ

ԱՄՆ-ի ՙՄիջիկըն Սթէյթ՚ համալսարանէն խումբ մը հետազօտողներ կատարած են հետազօտութիւն մը ուղեղի աշխուժութեան առնչուած սխալները նուազեցնելու համար:

Անոնք նկատած են, թէ այն անձերը, որոնք խոկումի (meditation) կը հետեւին աւելի նուազ սխալ կը կատարեն: Հիմնական խոկումի պահը պէտք է ըլլայ թոյլ տալ ուղեղին ազատ թռիչք կատարելու եւ անկաշկանդօրէն հետեւելու այդ թռիչքին:

Ըստ մասնագէտներու, օրական 20 վայրկեան խոկումը շատ բան պիտի փոխէ մարդու վարուելակերպին, մանաւանդ սխալներէ հեռանալու մէջ:

 

Աղբիւրª https://www.sciencedaily.com

 

 

ՄՇԱԿՈՅԹ

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԵՐԴԵՐ – ԺԷ.ՄԱՍ

ԱՆԱՐԶԱԲԱ

Կիլիկիոյ բերդերը կը գտնուէին Հայկական Կիլիկիոյ տարածքին: Բերդերուն մեծ մասը կառուցուած էր անոր սահմանամերձ գօտիին մէջ, Լեռնային Կիլիկիոյ կարեւոր անցքերուն մօտ կամ դէպի Միջերկրական ծով հոսող գետերու նեղ հովիտներուն մէջ£

Ժ.- Անարզաբա

Անարզաբա, (Անազարբա, Անավարզա, լատիներէնª Anazarbus), ամրոց եւ քաղաք Կիլիկիայի Հայկական Թագաւորութեան մէջ, ներկայիս Թուրքիոյ մէջ Անավարզա գիւղն է£

Անունին հետ առնչուած ստոյգ տեղեկութիւն չկայ, ենթադրաբար ունի սեմական ծագում եւ արաբերէն կը նշանակէ դեղին աղբիւր (այն զարպա)£ Հիմնադրութեան ժամանակը նոյնպէս յայտնի չէ£ Բարգաւաճած է Հռոմէական կայսրութեան օրօք եւ Օքթավիանոս Օգոստոս կայսեր պատուին կոչուած է Կեսարիա Անազարբեան կամ Դիոկեսարիա£

ԺԲ. դարուն եղած է Կիլիկիոյ գլխաւոր քաղաքը£ Քանի մը անգամ աւերուած է երկրաշարժներէ ու վերաշինուած£ Յուստինիանոս Ա. կայսեր օրօք կատարուած վերաշինութենէն ետք կոչուած է Յուստինիանուպոլիս եւ Բիւզանդական Հայաստանի հետ մտած է Բիւզանդական կայսրութեան մէջ£

Նշանաւոր դէպքերէն է Անարզաբայի պաշտպանութիւնը, 1137 թուականին, երբ քաղաքին մէջ կեդրոնացած հայկական ուժերը 35 օր ինքնապաշտպանական մարտեր մղած են բիւզանդական մեծաթիւ զօրքին դէմ£

1909 թուականի Ատանայի կոտորածին ժամանակ սպաննուած է նաեւ Անարզաբայի բնակչութիւնը£

 

(Շարունակելի)

 

Աղբիւրª ՙՈւիքիփետիա՚

 

 

ՆՈՐ ԱՐՀԵՍՏԱԳԻՏՈՒԹԻՒՆ

ԷՆՏՐՈՅՏԻ ԾՐԱԳԻՐՆԵՐ ՈՒԻՆՏՈԶԻ ՀԱՄԱՐ – Ե. ՄԱՍ

Ներկայիս կարելի է բջիջային սմարթֆոնի վրայ աշխատող ծրագիրներ կամ ՙapp՚-եր աշխատցնել Ուինտոզ 11 օգտագործող համակարգիչներու վրայ: Այս թիւով պիտի շարունակենք ներկայացնել ՙԷնտրոյտ՚ի այն ծրագիրները, որոնք կ’աշխատին Ուինտոզ 11-ի վրայ:

Հինգերորդ ծրագիրը կը կոչուի ՙAny.Do՚: Այս ծրագիրը կ’օգտագործուի ձեր առօրեայ կատարելիք գործերը դասաւորելու համար: Ծրագիրը նաեւ կը յիշեցնէ ձեր ժամարութիւնները: Կրնաք փոխել նաեւ ծրագիրին գոյները եւ այլ մանրամասնութիւններ: Կրնաք ծրագիրը օգտագործել ՙSlack՚, ՙGmail՚, ՙWhatsApp՚, եւ ՙZappier՚ ծրագիրներուն հետ: Ծրագիրը կարելի է ներբեռնել (download) ՙGoogle Play Store՚էն:

 

Աղբիւրª ՙwww.makeuseof.com՚

 

 

Վ. ԹՈՍՈՒՆԵԱՆ