Ադամանդը բնածուխէ (carbone) կազմուած հանածոյ մըն է` Երկրագունտի կազմաւորման ընթացքին հողային որոշ խորութեան մէջ, բարձր ճնշումի տակ ծնունդ առած է: Բնութեան մէջ խորանարդաձեւ բիւրեղներով կը ներկայանայ: Բնական նիւթերու ամենակարծրն է, աստիճանը` 10 (Talc :1 ; Calcite :3, Quartz :7, Corindon :9): Իր տեսակարար ծանրութիւնը 3,52 է (ջուրէն 3,52 անգամ աւելի ծանր): Ելեկտրականութեան վատ հաղորդիչ, սակայն ջերմութեան շատ լաւ հաղորդիչ է:
Ադամանդի կազմութեան համար բացառիկ ջերմութեան եւ ճնշումի պայմաններ անհրաժեշտ են, ինչպէս 1100-1400 աստիճան, 4,5-6 Giga Pascal հսկայական ճնշում, որ ներկայ է միայն 180-300 քմ խորութեան մէջ: Յիշեցնենք, որ 4,5 Giga Pascal-ը մթնոլորտային ճնշումին 45000 անգամն է: Ադամանդներու մեծամասնութիւնը նուազագոյն 1,5 միլիառ տարուան անցեալ ունեցող հողաշերտերու մէջ Kimberlite կոչուած հանածոյէն ձեռք կը ձգուին:
Ադամանդը հանածոյ վիճակի մէջ անզուտ եւ անտաշ բիւրեղային կառուցուածք ունի: Պէտք է զայն յղկել ու տաշել: Անտաշ ադամանդը կը յանձնուի ադամանդի քարտաշին: Այս վերջինը կը ստուգէ, թէ ինչ ձեւի պէտք է վերածէ: Այս գործողութեան ընթացքին միջին հաշուով 50 առ հարիւր ծանրութեան կորուստ տեղի կ՛ունենայ:
Ադամանդը կ՛արժեւորուի քառակերպ չորս տուեալներով, 4C տարազով, այսինքն լատիներէն C տառին քառապատիկ կրկնութեամբ, որուն բացատրութիւնը հետեւեալն է.
Տաշք C – Coupe
Կշիռ կամ ծանրութիւն C – Carat (1 carat =0.2 gramme)
Գոյն C – Couleur 4- Մաքրութիւն, յստակութիւն C – Clartռ
Այս հիմնական տուեալները ճշգրիտ թուանշական աստիճաններով կ՛արտայայտուին, որոնց ստուգումով նաեւ հրապարակի պահանջն ալ նկատի ունենալով կարելի կ՛ըլլայ ադամանդի մը արժեւորումը իրագործել:
Ճարտարարուեստի մէջ 1955 թուականէն ի վեր կարելի եղած է արուեստականօրէն ձեռք ձգել ադամանդը, կիրարկելով արուեստական գերճնշում ու ջերմութեան պայմաններ, իբր նախանիւթ ունենալով, անշուշտ, բնածուխը: Առաջին անգամ General Electric ընկերութիւնն է, որ իրականացուցած է արուեստական ադամանդի, թէպէտ փոքրաքանակ, արտադրութիւնը: Միակ տարբերութիւնը արուեստական ադամանդներու մեծութեան մէջ կը կայանայ:
Եթէ նշանաւոր ադամանդներու մասին արտայայտուինք, նշենք որ 1905-ին գտնուած է 530 քարաթնոց Ափրիկեան Մեծ Աստղը (Cullinan I), 17-րդ դարուն Հնդկաստանի մէջ գտնուած 280 քարաթնոց Grand Mogol-ը, անգոյն ադամանդներու ամենահռչակաւորներն են: Վարդագոյն Daria-e Nour ը 175-195 քարաթ ծանրութիւն ունի: Իսկ ամենածանրը Հարաւային Ափրիկէի արտադրութիւն` դեղնորակ-սրճագոյն Golden Jubilee-ն է, որ 545,7 քարաթ կը կշռէ:
Վերջապէս ադամանդներու արժէքին մասին գաղափար մը տալու նպատակով յիշեցնենք, որ 2007-ի Նոյեմբերին Ժընեւի Sotheby՛s-ին մէջ աճուրդի դրուած 84,37 քարաթնոց ադամանդը 11 միլիոն եւրոյի գնորդ գտած է:
ՍՈՒՐԷՆ ՇԷՐԻՔ
