Յայտնի է բոլորին, որ Հնչակեան կուսակցութիւնը հիմնուած է 1887 թուականի Օգոստոսին, Ժընեւի մէջ, հոյլ մը կովկասահայ ուսանողներու կողմէ։ Անոնց փառապանծ անունները պատմութիւնը մեզի կ’աւանդէ հետեւեալ հերթականութեամբ. Աւետիս Նազարբէկեան, Մարօ Վարդանեան-Նազարբէկեան, Ռուբէն Խան-Ազատ, Գաբրիէլ Կաֆեանց, Քրիստափոր Օհանեան եւ Գէորգ Ղարաջեան։ Այս վեց հիմնադիրներուն քով կ’աւելնայ նաեւ եօթներորդ անուն մը՝ Լեւոն Ստեփանեան, որ, ճիշդ է, կուսակցութիւնը կազմուելու միջոցին վերոյիշեալ միւս վեցին հետ Ժընեւի մէջ չէր, այլ Մոնփելիէ կը գտնուէր՝ տեղւոյն գիւղատնտեսական դպրոցին մէջ իր աւարտական քննութիւնները յանձնելու պատճառով։ Սակայն, այսուհանդերձ, Ռուբէն Խան-Ազատի հեղինակաւոր վկայութեամբ, ան սկիզբէն համաձայն եղած էր յեղափոխական կազմակերպութիւն մը ստեղծելու գաղափարին հետ, ընդունած էր վերջինիս համար պատրաստուած ծրագիրը եւ իսկոյն անդամակցած էր անոր։
Յեղափոխական կուսակցութեան կազմաւորման oրերուն համախոհներուն թիւը ամբողջացնելու միտումով, Գաբրիէլ Կաֆեանցի նախաձեռնութեամբ, 1887 թուականի ամառը, Մոնփելիէէն Ժընեւ ժամանած համախոհ ուսանողներէն Քրիստափոր Օհանեան եւ Գէորգ Ղարաջեան կը մտնեն հիմնադիրներու վերոյիշեալ խումբին մէջ, մինչդեռ Մատթէոս Շահազիզեան, Պօղոս Աֆրիկեան եւ Ժընեւի խումբէն՝ Մկրտիչ Մանուչարեան, կուսակցութեան գաղափարախօսութեան շուրջ յառաջացած անհամաձայնութիւններու պատճառով հիմնադիրներու խումբէն կը բաժնուին, հետեւաբար՝ անոնց անունները դուրս կը մնան եօթը հիմնադիրներու վերոյիշեալ ցանկէն։
Նկատի ունենալով, որ Հնչակեան կուսակցութեան պատմութեան նուիրուած եւ հիմնադիրներու անուններուն վերաբերող կարգ մը գիրքերու եւ յօդուածներու մէջ գոյութիւն ունին որոշակի տարբերութիւններ, աւելորդ չենք սեպեր այստեղ անգամ մը եւս նշելու հնչակեան եօթը հիմնադիրներուն փառապանծ անունները.
Աւետիս Նազարբէկեան,
Մարօ Վարդանեան-Նազարբէկեան,
Ռուբէն Խան-Ազատ,
Գաբրիէլ Կաֆեանց,
Քրիստափոր Օհանեան,
Գէորգ Ղարաջեան եւ
Լեւոն Ստեփանեան:
Դոկտ. Աբէլ Քհնյ. Մանուկեանի «Հայրենիքի ազատագրութեան բանակին համոզուած զինուորները» հատորէն, Ժընեւ 2014
