ՀԱԼԷՊԻ Հ.Մ.Մ.-Ի ԱՌԱՋԻՆ ԽՄԲԱՆԿԱՐՆԵՐԷՆ
Լուսանկարին տէրը Հալէպի Հ.Մ.Մ.-ի (1991-ին) խմբապետ՝ 81-ամեայ Վարդան Վարդանեանն է, որուն հետ բախտը ունեցայ հանդիպելու, զրուցելու եւ քանի մը արժէքաւոր նկարներ ստանալու 33 տարի առաջ՝ 19 Յունիս 1991 թուականին, Հալէպի իր բնակարանը, Սլէյմանիյէ:
Կը պատմէ «Հ.Մ.Մ.-Հալէպ»ի նախկին խմբապետ, հացագործ Վարդան Վարդանեանը.
«Հ.Մ.Մ.» նախապէս կը կոչուէր «Արարատ»: Խումբը կազմուած էր 1890-ականներուն Կիլիկիոյ Այնթէպ քաղաքին մէջ եւ տեղի այլ խումբերու դէմ ալ մրցումներ կը խաղայինք: Երբեմն մրցումները կիսատ կը մնային կարկտան միակ գնդակին պայթելուն պատճառով: Մրցումը կը շարունակուէր լաթերով փաթթուած գունդով: Երբ հայերը 1921-ին Այնթապէն գաղթեցին, անոնց մեծ մասը հաստատուեցաւ Հալէպ: «Արարատ» ֆութպոլի խումբը՝ նոյնպէս: Կարճ ժամանակ մը ետք «Արարատ» վերամկրտուեցաւ Հ.Մ.Մ. անունով, դառնալով Հայ մարմնամարզական միութեան կորիզը:
Այս լուսանկարէն կը յիշեմ խումբին մարզիչը, ոտքի՝ ձախէն առաջինը՝ Ատուր Համալեան: Դարձեալ ոտքի կեցողներէն ձախէն երրորդը բերդապահ Գէորգն է (Եորկի): Երկրորդ շարքէն երկրորդը՝ խմբապետ Վարդան Վարդանեան, ձախ կողմս՝ եղբայրս՝ Աւետիս Վարդանեանն է: Ես 18 տարեկան էի: Այս լուսանկարը նկարուած ենք 1929-1930 թուականին Հալէպ, Ֆօթօ Կիւլէսէրեանի լուսանկարչատան մէջ, Խանտաքի մօտ:
ՀԱԼԷՊԻ Հ.Մ.Մ.-Ի 1958-1959 ԹՈՒԱԿԱՆԻ ԿԱԶՄԸ
Այս արխիւային լուսանկարը ստացայ 29 Ապրիլ 1990 թուականին, Հալէպի ծանօթ ազգային, Կիլիկեան շրջանակի նախկին խնամակալ, Նոր գիւղի «Կիլիկեան» վարժարանի երկարամեայ հոգաբարձու, Հալէպի Հ.Մ.Մ.-ի ֆութպոլիստ ընկեր Յովհաննէս Հաճեանէն, որուն հետ զրոյց մըն ալ արձանագրեցի այս լուսանկարին հետ առնչուող դէպքերուն շուրջ:
Կը պատմէ 1959-ի «Հ.Մ.Մ.-Հալէպ»ի յառաջապահ Յովհաննէս Հաճեանը (Ապու Աստուր):
1959-էն 1961 թուականներուն Հ.Մ.Մ.-ի խումբին մաս կազմած եմ: Ախոյեանութեան միւս խումբերէն կը յիշեմ, «Վասպուրական»ը, Հ.Մ.Ը.Մ.-ը, «Նատի Արապ»ը, սիրիանիներուն խումբը եւ նորաստեղծ «Ահլի»ն: 1959 թուականին Հ.Մ.Մ.-ի մարզական յանձնախումբը կը բաղկանար հետեւեալ ընկերներէ՝ Անդրանիկ Չպուքճեան, Յովհաննէս Մկրեան, Անթուան Իսթանպուլի, Մեսրոպ Մեսրոպեան եւ Տիգրան Չաքմաքճեան: Փորձերը կը կատարէինք «կառավարական», «շամբանիա»ի եւ «վիլլաներ»ու քարքարոտ դաշտերուն վրայ: Երբեմն գիշերը դարպասին տակ կը քնանայի ուրիշներէն առաջ հերթ բռնելու, դաշտին «տէրը» դառնալու եւ առաւօտեան փորձը իրականացնելու համար:
Թուարկածս անուններէն բացի, պէտք չէ մոռնալ Հ.Մ.Մ.-ի նախկին ատենապետ ընկեր Հաճի Յակոբ Սինանեանը, Աւետիս Էքմէքճեանը՝ «Սուրիական մամուլ»ի տնօրէն, որոնք նաեւ նիւթականով օգտակար եղած են Հ.Մ.Մ.-ի ֆութպոլի խումբին:
Այս նկարին մէջ ձախէն աջ կ’երեւան՝ բերդապահ Իլիաս Տինտար, յետսապահներ՝ Գրիգոր Անուշեան, Յակոբ Չամիչեան եւ Յակոբ (?), միջնապահներ՝ Ճորճ Գալայճեան, Պետրոս Թաշճեան եւ Յարութ Պօղարեան, յարձակողներ Անդրանիկ Աշճեան, Մանուկ Վարդանեան եւ Յովհաննէս Հաճեան: Հետագային խումբին միացան նաեւ Հ.Մ.Մ.-ի խմբապետ Յակոբ Գզըլկէօզեանը (Չօմալիքօ), Մուրատ Մուրատեանը (Սամպա) եւ Լեւոնը:
1960 թուականէն սկսեալ հիմնուեցաւ «Ալ-շըրթա» ֆութպոլի խումբը եւ դժբախտաբար կամաց-կամաց հայ խաղցողները նիւթապէս հրապուրելով սկսան ներգրաւել ոչ-հայ խումբերէն ներս: Այսպիտով հայկական բոլոր խումբերը սկսան տկարանալ:
Նազօ Ճ.
