ՙԲերդ՚ պարային անսամպլը եկող տարի պիտի տօնէ յոբելենական 60-ամեակը: Պարարուեստի ոլորտին մէջ ունեցած ձեռքբերումներուն, անսամպլի ընթացիկ աշխատանքներուն, ոլորտի խնդիրներուն մասին ՙԱրմենփրես՚-ի թղթակիցը զրուցած է անսամպլի գեղարուեստական ղեկավար Կարէն Գէորգեանի հետ, որ հպարտութեամբ կ՛ընդգծէ, որ ժողովուրդին ստեղծածը ՙԲերդ՚ պարային անսամպլը կը վերադարձնէ ժողովուրդին` նոր փայլով, նոր գեղագիտութեամբ, նոր շարժումներու համակարգով:
Հ.- Պարոն Գէորգեան. 2023 թուականը ՙԲերդ՚ պարային անսամպլի համար յոբելենական տարի է, ինչպէս էք պատրաստւու՞մ:
Պ.- Այո՛, եկող տարի մենք պատրաստւում ենք նշել մեր անսամպլի 60-ամեակը: Բազմաթիւ երկրներից արդէն հրաւէրներ ունենք: Մեր անսամպլի երկրպագուներին նոր անակնկալներ ենք մատուցելու մեր մենահամերգներով: 2023 թուականի համար շատ արտադրողներ եւ մշակոյթի կազմակերպիչներ, որոնք աշխարհի լաւագոյն պարային խումբերը կը ներկայացնեն, ՙԲերդ՚ պարային անսամպլի հետ ձեռք են բերել նախնական պայմանաւորուածութիւններ` մեծ բեմեր դուրս գալու եւ հայկական պարը ներկայացնելու:
Հ.- Արդեօք մտահոգիչ չէ՞, որ տակաւին թերի են ուսումնասիրուած հայկական պարերը, մասնաւորապէս, գեղջկական պարերը, որոնք հիմքն են հայ պարարուեստի:
Պ.- Պարը մեր հնամենի պատմութեան մէջ խոշոր դերակատարում է ունեցել: Եթէ ժամանակի ընթացքում հայկական պարարուեստն արժեւորուէր այնպէս, ինչպէս մշակոյթի միւս ճիւղերը, մեր պարը մեծ զարգացում կ’ունենար:
Հ.- Մերօրեայ պարային կատարումներն արտացոլո՞ւմ են մեր ժողովրդական պարերին բնորոշ դիմագիծը, առանձնայատկութիւնը:
Պ.- Այս հարցի շուրջ կարելի է շատ երկար խօսել: Կարծում եմ, որ կոլեկտիւների մեծամասնութիւնը չի ուսումնասիրում հայկական պարերի շարժողական համակարգը, բնոյթը, տեսակները: Օտարածին շարժումներով աղճատում են մեր պարի ձեւն ու բովանդակութիւնը: Հայերի հասարակական կեանքում պարը շատ մեծ նշանակութիւն է ունեցել, որի մասին վկայում է Պլուտարքոսը: Յայտնի է նաեւ, որ Արամի տոհմը 5-րդ դարում տօնախմբութիւնների ժամանակ կերպարանափոխուած, դիմակներով պարեր են ներկայացրել: Այսօրուայ պարուսոյցները չեն ուսումնասիրում հայկական պարի ամբողջ ժառանգութիւնը, եւ այս առումով, կարծում եմ, որ ոչ միայն Հայաստանում, այլեւ Սփիւռքում շատ վատ է հայկական պարի վիճակը: Միայն տեսնէք, թէ ինչ տարազներով են ներկայացնում հայկական պարը եւ ազգային պարի քօղի տակ ինչ անճաշակ շարժումների համակարգ են ներկայացնում օտայ հանդիսատեսին: Այստեղ նաեւ շատ մտահոգուած եմ այն առումով, որ պարի զարգացման հայեցակարգ չունի մեր երկիրը, մշակոյթի, պարարուեստի ոլորտը դուրս է մնացել այդ դաշտից: Մենք չենք տեսնում, օրինակ, յառաջիկայ 5 տարուայ ընթացքում ազգային պարը ի՞նչ ուղղութեամբ պիտի զարգանայ եւ ո՞րն է այն գործիքակազմը, որով կարող ենք մեր ազգային պարը բերել միջազգային խաչմերուկներ: ՙԲերդ՚ անսամպլը դա անում է շատ բարձր մակարդակով, եւ միջազգային բեմերում նեկայացնում է հայկական պարը յաւուր պատշաճի:
Հ.- Մինչեւ Սրբուհի Լիսիցեանի` հայոց էթնիկ պարերի շարժումների գրառման համակարգի ստեղծումը, հայկական պարն արդեօք ժամանակի ընթացքում աղճատումների չի՞ ենթարկուել:
Պ.- Որպէսզի ճիշդ եւ առարկայական կարողանանք քննարկել պարարուեստի այսօրուայ վիճակը, անհրաժեշտ է պարզել նրա զարգացման սկզբունքային խնդիրները, ազգային պարերի առանձնայատկութիւնները: Ես խորութեամբ ուսումնասիրում եմ հայկական պարերի ժառանգականութիւնը: Սրբուհի Լիսիցեանը հաւաքագրել է պարեր, գրի առել երեք հատորի տեսքով, որը համարւում է մեր պարի ՙԱստուածաշունչը՚: Նրանից յետոյ եղել են մարդիկ, որոնք շարունակել են նրա թողած ժառանգութիւնը, պարահաւաքչութեան աշխատանքը, այդ թւում` մեր տաղանդաւոր պալետմասթըր Ազատ Ղարիպեանը, Արտաշէս Կարապետեանը, անհամեստութիւն չթուայ` նաեւ մենք ենք այդ գործն անում: Դաշտադէմից մինչեւ Զոլաքար հաւաքագրում ենք այդ պարերը: Ժողովրդի ստեղծածը ՙԲերդ՚ պարային անսամպլը վերադարձնում է ժողովրդին` նոր փայլով, նոր գեղագիտութեամբ, նոր շարժումների համակարգով: Այս իրողութիւնը ինձ յոյս է տալիս ասելու, որ հայկական պարը զարգացման լայն ճանապարհ ունի անցնելու:
Յունիսի 26-ին Կրթութեան, գիտութեան, մշակոյթի եւ մարմնակրթութեան նախարարութեան ՙԱզգային պարի ակունքներում՚ դրամաշնորհային ծրագրում մենք յաղթել ենք` ներկայացնելով Սասնայ ժողովրդական բացառիկ պարերի մի ամբողջական շարք` 10 րոպէ տեւողութեամբ, տարազների ճշգրիտ մեկնաբանմամբ: Երկրորդն անում ենք ՙՎասպուրականը՚: Հէնց հիմա մենք այդ աշխատանքներով ենք զբաղուած: Ճշգրտութեամբ, բացառիկ նմուշներ, որոնք դեռ բեմ չեն բարձրացել. հէնց այդ նմուշներն ենք ներկայացնում` տարազների ճշգրիտ մեկնաբանմամբ, շարժումների ամբողջական համակարգով, երաժշտութիւնների ճշգրիտ մեկնաբանմամբ, նոր գործիքաւորմամբ:
Հ.- Պարոն Գէորգեան, Կրթութեան, գիտութեան, մշակոյթի եւ մարմնակրթութեան նախարարութիւնը որոշել է մի քանի պարային համոյթներ եւ անսամպլներ միաւորել եւ ստեղծել մէկ կառոյց, ինչ կարծիք ունէ՞ք, այս փոփոխութիւնը կարո՞ղ է դրական ազդեցութիւն ունենալ անսամպլների գործունէութեան վրայ:
Պ.- Նախարարութիւնն ուզում է պարարուեստի ոլորտում աւելի արդիւնաւէտ աշխատանք տեսնել, ինձ թւում է, որ միաւորումը ճիշդ է: Այսօր պարարուեստի դաշտում բոլորին հաւասար պայմաններ տրուած չեն, ստեղծագործական կոլեկտիւների համար հաւասար պայմաններ ստեղծուած չեն: Հետեւաբար` կարծում եմ, որ մշակոյթի ոլորտում համապատասխան փոփոխութիւններ պէտք է իրականացուեն, գան մարդիկ, ովքեր ունեն ստեղծագործական լաւ մտքեր, երեւակայութիւններ: Միաւորումը հաւասար պայմաններ կը ստեղծի խմբերի համար:
